This article available in ENGLISH | ROMA | ALBANIAN | SERBIAN (scroll down)
An introduction from the Artistic Director, Sami Mustafa
In recent years international media have brought attention to the Gypsy roots (English-Roma) of one of cinema’s greatest icons, Charlie Chaplin. To mark the 100th year anniversary of his first film, the fourth edition of Rolling Film Festival will open with a screening of “The Kid”, Chaplin’s first feature-length film. Regardless of the issues that are faced by Roma communities in every day life, this edition of the festival is inspired by character-driven stories that go beyond the concept of characterizing an individual as “being Roma”. These movies provide us with greater insight in to the personal stories of the people involved on a basic human level.
The categorization of people has become a normalized concept, with many groups being created based on characteristics such as: skin color, race, religion, ethnicity, culture, socio-economic background and so on. Imagine a world in which all of the people looked the same, lived the same way, shared the same culture, came from the same social background and imagined the same thoughts. In this world, could we still call ourselves “human”? Very often, it is important and, in fact, essential to acknowledge these differences in order to respect and accept people for who they are, without any judgments or generalizations. Only in this way can we begin to understand what it really means to be “human” for each and every individual.
The 4th edition of the festival brings together 25 films (documentaries, fiction and short-movies) that tell the stories of people who are living through complicated scenarios and situations. Ten guests - filmmakers, actors and protagonists - will be on hand to discuss their roles in the film. This provides us with better insight into the reasons that we care about the actors/protagonists in their films. It is this ability to create a sense of empathy within the viewer that becomes the filmmaker’s strongest tool: we care, we love and we laugh together - living together for a brief moment through the eyes of our heroes in the films. As we find a part of ourselves within their characters, stories, struggles and humor, it is this feeling of empathy towards the individual character that the viewer will remember and take back home.
In addition to the regular film program, we will also present you with a vision from filmmakers who take a different, modern approach to filmmaking. A film installation showcasing this new approach will take place each night of the festival from 17:00-23:00 in the hall of the National Theatre. The installation will consist of five different films playing on a loop.
Cikore Filmja (meaning small/short films) are also being made this year in the villages and cities of Kuzmin, Fushe Kosova, Grancanica and Priluzje. This year’s workshop has focused on the theme of “past into the future” which will be screened for the festival audience on October 22. Cikore Filmja also travelled outside of Kosovo with the Rolling team to produce ten short films during the 2013 Motovun Film Festival in Croatia. These films will also be presented.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ROMANES
Intrudukciya katro Kreativno Direktori: Sami Mustafa
An kakala bersha I mashkarthemmutni media anzas I paznja ko romano korenos
( Engleskake Romen) yek katro naylacho cinemake pictura., Charli Chaplin, kay ov akana zabeleziyas 100to dikhipe leskere filmike, ki sharto ediciya e Rollingiski. Kaka filmi ka putrel o Festivali “ O Chavo” lesko angluno baro khelutno filmi.
I ako o Roma ko yaver, yaver zisa si les o problem, kaka filmi dela yekhutni picture savi dela inspiraciya yekhunte karaktistika, angal o koncepti sar yekhe jeneske “ Kay si Rom”. Kakala filmiya dena amen baro dikhipe andral ke manushenske karakteristike hem pire storiye kay si o manusha dolde, ko angluno manusheskero leveli..
I kategorizaicya e manushengi si yek normalno konceptim an kakala vakciya, ko but grupe si tani kerde o karaktirizaciye: I boya e kozhaki, feya, nacionaliteti, kultura, socialuno ekenomsko pozadina hem but yaver, yaver shenja. Zamislizen kay ki yek lumya, kay kret o manusha lichina sar yek djeno. Djivdinena isto sar avera jene, deljizna isto kultura, avna katri isto socialuno pozadina hem zamishljina ista shenja. A kakya lumya panda shay te chingadas amen “Insanja” ? But chesto, ko kakala sol duy shenja si tano baro importatno hem yekhutno djandipe ko kakala diferenciye, sar bi shayas amen te das yek reskepti hem te chas les pash amende avere manushen, ma save sit e si , nane importatno ki diferenciya. Ko svako yeke djenesko kndinpe.
Ki 4to ediciya festivaliske amen anasa khupate 25 filmya(dokumentarna, fikciye hem harne filmya) save vakerna achal o storiye achal avere manushenge, lengo jivdipe sebepi kay si bari komplikaciya sceneriyako hem I situaciya. Desh musafirya, reziserya, aktorya hem protaganista, avna khupate te sar bi shayas te den tumari godi e publikasa, sar kerde on o filmya. Kaka dela amen polachi razlognja soske amen valjalsa te, hal amen galjes aktoryenge/protaganistya ko lenge filmya. Dali si kaka yekhutni shanca te keras yek emocionalno, andral o dikhipe hem koda so o reziseryengo si najbaro oruzhyes: Amen hala amen galjes, amen khamasa hem amen asasa khupate. Amen jivdina khupate yeke momentiske, ko yaka e heroyenge ko filmya. Sar savoren pa I amen, arasa amen ko po ha yek delo e storiyako, mariba thay asayba. Si li kaka koda so amen osetina sar empatiya savo djala ko yek karakteri kay yek manush dikla o filmi hem shay te kndinel kana ka jal khere.
Ma dikhen amen, dikhen ma!
Pasho amaro programi filmiskro programi, amen thay ka das tumen viziya katro reziserya save si len yaver, yaver moderna pasharibe, sar keren pe o filmya. Filmiskri instalaciya, kakyka neco dishavide nevo zhanri, ka ovel dihavdo katro 5pm – 11pm ko Nacionalno Teatro. Kaka ka ovel ko panch yavera thana.
Cikore Filmya(kana vakerasa CIKORE, kndina ko harne filmya) palem kaka bersh sine kerde katro 4 avera thana: Kuzmin, Fushe Kosove, Preoce hem Priluzhye. Kaka bersh I tematika sine amenge “ Anglunipe, Presenti” save ka oven dishevde ko 22to e Oktombrisko. Ka oven po but interesantno se sebepi okova bersh o “ CIkore Filmya” sinesas avriyal I Kosova e Rollinge timisa kay gele ki Kroaciya kay kerde 10 harne filmya hem save sine dishavde ko Motovun filmsko Festivali ko 2013. Kaka bersh ka dishavas len ko Festivali.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
SHQIP
Rolling Film Festival – Më shiko mua, mos na shiko të gjithëve
Hyrje nga Drejtori Artistik – Sami Mustafa
Viteve të fundit, media kudo nëpër botë ka sjellë vëmendje tek rrënjët rome të një prej ikonave filmike në botë, Charlie Chaplin. Për të shënuar 100 vjetorin e filmit të tij të parë, edicioni i katërt i Rolling Film Festival nis me shfaqjen e “The Kid”, realizim i vitit 1921 dhe filmi i parë i metrazhit të gjatë nga Chaplin. Me gjithë përpjekjet dhe vështirësitë e komunitetit rom kudo nëpër botë, ky edicion i festivalit shkon përtej tregimeve që flasin për individët sikur “të jenë romë”. Filmat janë përtej asaj, janë humaniteti i shpalosur në minuta filmikë. Këta filma në këtë edicion sjellin një brendësi e një thellësi të karaktereve, njerëzve, individëve, krejt kjo në një nivel njerëzor. Kjo është më e rëndësishme.
Kategorizimi njerëzor është bërë diçka e zakonshme, madje shpesh edhe relevante, me kaq shumë grupe që duhet ndarë në bazë të karakteristikave të tyre, në bazë të gjuhës, religjionit, racës, etnicitetit, kulturës, prapavijë socio-politike apo orientimit seksual. Imagjinoni një botë ku secili do të dukej njëjtë, të jetonte në mënyrën e njëjtë, me kulturë të njëjtë e të ardhur nga e njëjta prapavijë sociale e me mendime të njëjta. Në këtë botë, a do të ishim ende “njerëz”? Shumë shpesh është e nevojshme të njihen këto diferenca në mënyrë që të njihet dhe të pranohet ajo çka tjetri është, pa stereotype e paragjykime e gjeneralizime. Vetëm në këtë mënyrë ne fillojmë të kuptojë realisht esencën e asaj që quhet “njeri”, për secilin individ.
Edicioni i katërt i festivalit sivjet sjell 25 filma, ata të metrazhit të shkurtër e të gjatë dhe dokumentarit, këta secili me histori të njerëzve që po jetojnë në shoqëri të komplikuara, në skenare e situata plot labirint. 10 mysafirë, mes tyre regjisorë, aktorë e protagonistë do të jenë po ashtu pjesë e festivalit e do të diskutojnë mbi rolin që sot ka regjisura në botë. Kjo edhe është mënyrë që tu tregojnë filmbërësve se ata dhe puna e tyre ka rëndësi për ne. Është kjo një ndjejë empatie dhe mirënjohjeje që bëhet edhe mjet i fortë i regjisorëve: ne dashurojmë, qeshim, jetojmë bashkë një copëz moment përgjatë syve të heronjve tanë nëpër këta filma. Ashtu siç e gjejmë veten në këto karaktere, në këto fabula e rrëfime, kjo është ndjenja që përcjell karakterin tonë dhe atë të shikuesit. Kështu edhe kthehemi në shtëpi pasi marrim pjesë në festivale, aty ku filmat janë mrekullia.
Mos na shiko të gjithëve, më shiko mua!
Përpos programit të filmave që e kemi të begatë edhe sivjet, ne do të prezantojmë edhe regjisorë që me regjinë janë marrë në forma të ndryshme, me qasje të ndryshme kinematografike. Një instalacion filmik që fokuson këtë zhanër filmik do të shfaqet nga ora 17:00 në Teatrin Kombëtar të Kosovës, një përbërje e pesë filmave.
Cikore Filmja (Cikore nënkupton filma të shkurtër) gjithashtu edhe këtë bit po realizohet në Fushë Kosovë, Kuzmin, Gracanicë dhe Priluzje. Punëtoria e këtij viti është fokusuar në temën “e kaluara në të ardhmen” ndërsa do të kompletohet në një shfaqje filmash me datë 22 tetor. Çka është ende më shumë fantastike, është se këtë vit Cikore Filmja ka udhëtuar për në Kroaci për të realizuar 10 filma të shkurtër gjatë Motovun Film Festival 2013. Edhe këta filma do të mund ti shihni gjatë ditëve të Rolling Film Festival.
Sami Mustafa – Drejtor artistik
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
SRPSKI
Rolling Film Festival (#4): Pogledaj me, ne gledaj u nas.
Uvodna reč kreativnog direktora Sami Mustafe
Proteklih godina međunarodni mediji posvetili su pažnju ciganskim korenima (na engleskom – Romi) jedne od najvećih filmskih ikona, Čarlija Čaplina. Četvrto izdanje filmkog festivala Rolling otvoriće prvi Čaplinov dugometražni igrani film Mališan, i time obeležiti stotu godišnjicu od njegovog nastanka. Uprkos problemima sa kojima se susreću romske zajednice u svakodnevnom životu, ovogodišnje izdanje festivala inspirisano je ličnostima i pričama koje izlaze iz koncepta karakterizacije pojedinca kao „nekog ko je Rom“. Prikazani filmovi pružaju bolji uvid u ličnosti i priče na osnovnom ljudskom nivou.
Kategorizacija ljudi ustaljen je concept današnjice, mnoge grupe stvorene su na osnovu boje kože, rase, religije, etniciteta, kulture, socio-ekonomske pozadine, I tako dalje. Zamislimo da svet u kom svi ljudi izgledaju isto, žive na isti način, dele istu kulturu, imaju istu socijalnu zaleđinu I razmišljaju na isti način. Da li bismo se u tom svetu I dalje nazivali ljudima? Vrlo često, važna I ključna stvar je osvestiti te razlike u cilju poštovanja I prihvatanja ljudi za ono što jesu, bez osude I uopštavanja. Jedino tako možemo početi da razumemo šta zapravo znači biti čovek za svakog pojedinca.
Četvrti festival donosi nam 25 filmova (dokumentarni, fikcija I kratki film) koji pričaju o ljudima I njihovim zamršenim scenarijima I situacijama. Deset gostiju, filmskih stvaralaca, glumaca I protagonista, skupiće se sa ciljem da razgovaraju o svojim ulogama u stvaranju filma za publiku. Na taj način omogućiće se bolji uvid u to zašto treba brinuti o glumcima/protagonistima u svojim filmovima.
Najjače oruđe filmskih stvaralaca je da stvori mogućnost saosećanja publike: stalo nam je, volimo, smejemo se, živimo zajedno, bar na trenutak, kroz naše filmske heroje. Kako nalazimo deliće sebe u njihovim karakterima, pričama, borbama i šalama, to je osećaj ematije prema svakom liku koji će gledalac pamtiti i nositi sa sobom.
Ne gledaj u nas, pogledaj me!
Pored filmskog programa predstavićemo Vam I viziju filskih stvaralaca koji imaju drugačiji, savremeniji pristup filmskom stvaralaštvu. Filmska instalacija je noviji filmski žanr I biće prikazan u holu Narodnog pozorišta, od 17 do 23 sata. Instalacija se sastoji od pet filmova koji će se vrteti u lupu.
Cikore film (Cikore znači mali/kratki film) su filmovi nastali ove godine u selima I gradovima Kuzmin, Kosovo Polje, Gračanica I Prilužje. Ovogodišnja radionica imala je fokus na temu “prošlost za budućnost” I biće završeni I prikazani 22.oktobra. Uzbudljivo je I to da je Cikore film 2013. godine putovao van Kosova sa Rolling timom u Hrvatsku da bi radili na deset kratkih filmova na filmskom festival Motovun. Ovom prilikom prikazaćemo tamo nastale filmove.
Sami Mustafa – kreativni direktor